Gönderen Konu: 13x + 7y formunda yazılamayan doğal sayı (Tam Çözülmedi)  (Okunma sayısı 5495 defa)

Çevrimdışı Alimmm78

  • G.O Sevecen Üye
  • ****
  • İleti: 52
  • Karma: +3/-0
X ve y doğal sayı olmak üzere
13x + 7y formunda yazılamayan doğal sayılar kac tanedir?

Çevrimdışı alpha

  • G.O İlgili Üye
  • **
  • İleti: 24
  • Karma: +2/-0
Ynt: 13x + 7y formunda yazılamayan doğal sayı
« Yanıtla #1 : Nisan 08, 2015, 07:38:51 ös »
78'den büyük her sayı bu formda yazılabilir.

Çevrimdışı Lokman Gökçe

  • Lokman Gökçe
  • Administrator
  • Geo-Maniac
  • *********
  • İleti: 3661
  • Karma: +23/-0
  • İstanbul
Ynt: 13x + 7y formunda yazılamayan doğal sayı
« Yanıtla #2 : Nisan 11, 2015, 11:34:05 ös »
78'den büyük her sayı bu formda yazılabilir.

Ancak 78 den küçük olduğu halde bu formda yazılabilen sayılar da vardır. $20$ ya da $27$ gibi. Doğal sayıdan kasıt negatif olmayan tam sayılar ise $7$ ile  $13$ de $13x + 7y$ formundadır.
Uğraşınca çözebileceğim zorlukta olan soruları çözmeyi severim.

Çevrimdışı Metin Can Aydemir

  • G.O Genel Moderator
  • Geo-Maniac
  • ********
  • İleti: 1139
  • Karma: +9/-0
Ynt: 13x + 7y formunda yazılamayan doğal sayı (Tam Çözülmedi)
« Yanıtla #3 : Temmuz 04, 2023, 12:11:25 ös »
Öncelikle $13x_0+7y_0=1$ olacak şekildeki $(x_0,y_0)$ tamsayı ikililerini bulalım. Elle denenerek $(x_0,y_0)=(-1,2)$ çözümü bulunur. Dolayısıyla $$13x+7y=a$$ denkleminin bir çözümü $(x,y)=(-a,2a)$'dır. Tüm çözümleri de (modüler aritmetikten) $k\in\mathbb{Z}$ için $(x,y)=(7k-a,2a-13k)$ formatındadır. Eğer doğal sayı çözümü olmasını istiyorsak $7k\geq a$ ve $2a\geq 13k$ veya ikisini birleştirirsek $14k\geq 2a\geq 13k$ şeklinde bir $k$ tamsayısı olmalıdır. Dolayısıyla $13x+7y$ formatında yazılamayan $a$ doğal sayıları için $\frac{a}{7}\leq k\leq \frac{2a}{13}$ şeklinde bir $k$ tamsayısı olmamalıdır. $a=0$'ın yazılabildiği bariz olduğundan $a\geq 1$ kabul edeceğim.

Öncelikle eğer sınırlar arasındaki fark $1$ veya daha büyük olursa arasında kesinlikle bir tamsayı olacağından* $\frac{2a}{13}-\frac{a}{7}=\frac{a}{91}< 1$ veya denk olarak $a\leq 90$ olmalıdır. Ancak bu sayıların bazıları yine de $13x+7y$ formatında yazılabilir. Ayrıca $\frac{a}{7}$'den büyük en küçük tamsayı $\left\lceil \frac{a}{7}\right\rceil$ olduğundan bu tamsayının aralık dışında kalması gerekir, aksi taktirde $k$'yı bu sayı seçebiliriz. Yani aradığımız $a$ değerleri için $$\left\lceil\frac{a}{7}\right\rceil> \frac{2a}{13}$$ olmalıdır. Bu eşitsizlik gerek ve yeterli şarttır. İspatı kolay olduğundan göstermeyeceğim.

Şimdi $q\geq 0$ ve $1\leq r\leq 7$ için $a=7q+r$ yazalım (tam olarak bölme algoritması değil ama böyle de kullanılabilir). Bu durumda $\left\lceil\frac{a}{7}\right\rceil=q+1$ olacaktır. Buradan $$q+1\geq \frac{2(7q+r)}{13}=q+\frac{q+2r}{13}\implies 13> q+2r\implies 12\geq q+2r$$ olur.

$r=7$ için uygun $q$ yoktur.
$r=6$ için $0\geq q$ olur sadece $1$ tane ikili bulunur.
$r=5$ için $2\geq q$ olur, $3$ tane ikili vardır.
$r=4$ için $4\geq q$ olur, $5$ tane ikili vardır.
$r=3$ için $6\geq q$ olur, $7$ tane ikili vardır.
$r=2$ için $8\geq q$ olur, $9$ tane ikili vardır.
$r=1$ için $10\geq q$ olur, $11$ tane ikili vardır. Toplamda $1+3+5+7+9+11=36$ tane sayı elde ederiz.


(*): Eğer $b-a\geq 1$ ise $\lfloor b\rfloor \in [a,b]$ olur çünkü $a\leq b-1<\lfloor b\rfloor \leq b$ olacaktır. Her $(q,r)$ çifti için farklı bir $a$ geleceğinden bu eşitsizliği sağlayan $(q,r)$ çiftlerinin sayısını bulmamız yeterlidir.

Şimdilik çözümde bir hata göremedim ama uygun bir vakitte python ile sayının doğruluğunu test edeceğim.
Gerçek hikayeler aslında söylenmeyenlerdir.

 


Sitemap 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 
SimplePortal 2.3.3 © 2008-2010, SimplePortal