Matematikte, Descartes'ın İşaret Kuralı, ilk olarak René Descartes tarafından La Géométrie adlı çalışmasında tanımlanmıştır. Bu teknik ile tek değişkenli bir polinonum, maksimum pozitif ve maksimum negatif köklerinin sayısı, ilave olarak karmaşık ve reel köklerinin sayısı, denklemin kökleri bulunmadan, işaret kuralı ile tespit edilebilir.
Pozitif Kökler
Tek değişkenli bir polinomun katsayıları arasındaki işaret değişimi sayısı, polinomun sahip olduğu maksimum pozitif kök sayısına eşittir. Sonuç ya bu değerdir; ya da bu değerden 2'nin bir katının çıkarılmış halidir.
Negatif Kökler
Tek değişkenli bir polinomda, x yerine -x koyarak elde ettiğimiz yeni tek değişkenli polinomun katsayıları arasındaki işaret değişimi sayısı, polinomun sahip olduğu maksimum negatif kök sayısına eşittir. Sonuç ya bu değerdir; ya da bu değerden 2'nin bir katının çıkarılmış halidir.
Karmaşık Kökler
n. dereceden bir polinom n köke sahiptir. Bu polinomun sahip olduğu minimum karmaşık kök sayısı ise aşağıdaki denklemin sonucuna eşittir.
n-(p+q),
p pozitif kök sayısını, q negatif kök sayısını, n ise denklemin derecesini ifade eder.
Örnek:
Polinomumuz x7+x6-x4-x3-x2+x-1 olsun.
Pozitif Kök Sayısı
Katsayıların işaretlerindeki değişimi ifadesini, ++−−−+−, şeklinde ifade edebiliriz. Görüldüğü gibi toplam işaret değişimi sayısı 3 adettir. ( 2. ve 3. ; 5.ve 6. ; 6. ve 7.terimleri arasında ) Bu sayı bize, polinomun sahip olduğu, maksimum pozitif kök sayısını verir. Yani 3'dür ya da 3-2 = 1'dir.
Negatif Kök Sayısı
Önce polinomda, x yerine -x koyalım. Yeni polinomumuz şu şekilde
-x7+x6-x4+x3-x2-x-1 olur.
Katsayıların işaretlerindeki değişimi ifadesini, −+−+−−− şeklinde ifade edebiliriz. Görüldüğü gibi toplam işaret değişimi sayısı 4 adettir. ( 1. ve 2. ; 2.ve 3. ; 3. ve 4. ; 4. ve 5. terimleri arasında ) Bu sayı bize, polinomun sahip olduğu, maksimum negatif kök sayısını verir. Yani 4'dür ya da 4-2=2 ya da 4-2*2=0'dır.
Karmaşık Kök Sayısı
Örneğimizdeki sonuçları denklemde n-(p+q), yerine koyarsak, Pozitif Kök Sayısı için ya 1 ya da 3 Negatif Kök Sayımız ya 4 ya 2 ya da 0 idi.Bulduğumuz değerlerin, minimum değerlerini, ilgili denklemde yerine koyar isek 7-(1+0) = 6 sonucunu elde ederiz.Demek ki polinomumuz 6 adet karmaşık köke, 1 adet reel köke sahip imiş.
Yaptığımız işlemlerin sağlamasını Matlab'te yapalım. Polinomun "roots" komutu yardımı ile kökleri bulduğumuzda ise, bu yöntem ile elde ettiğimiz sonuçların doğruluğunu görebiliriz.
a=[ 1 1 0 1 -1 -1 1 -1]
roots(a)
-1.2918 + 0.1373i - Negatif Karmaşık Kök
-1.2918 - 0.1373i - Negatif Karmaşık Kök
-0.0202 + 1.1459i - Negatif Karmaşık Kök
-0.0202 - 1.1459i - Negatif Karmaşık Kök
0.3639 + 0.6091i - Pozitif Karmaşık Kök
0.3639 - 0.6091i - Pozitif Karmaşık Kök
0.8961 - Pozitif Reel Kök
Görüldüğü üzere, polinomumuz 4 negatif, 3 pozitif köke sahiptir.
kaynak:Vikipedi