Gönderen Konu: Tübitak Lise 2. Aşama 2012 Soru 1  (Okunma sayısı 4088 defa)

Çevrimdışı Lokman Gökçe

  • Lokman Gökçe
  • Administrator
  • Geo-Maniac
  • *********
  • İleti: 3.663
  • Karma: +23/-0
  • İstanbul
Tübitak Lise 2. Aşama 2012 Soru 1
« : Ağustos 06, 2013, 03:37:43 öö »
Her $n$ pozitif tam sayısı için $P(n!) = \left |P(n)\right |!$ koşulunu sağlayan tüm tam sayı katsayılı $P(x)$ polinomlarını bulunuz.

(Fehmi Emre Kadan)
« Son Düzenleme: Mayıs 01, 2016, 09:15:35 ös Gönderen: Eray »
Uğraşınca çözebileceğim zorlukta olan soruları çözmeyi severim.

Çevrimdışı sugga

  • G.O Yeni Üye
  • *
  • İleti: 3
  • Karma: +0/-0
Ynt: Tübitak Lise 2. Aşama 2012 Soru 1 - Tashih edildi
« Yanıtla #1 : Ağustos 17, 2013, 03:09:12 ös »
Öncelikle eğer sonsuz $x$ için $P(x)=Q(x)$ eşitliği sağlanıyorsa $P$ ve$Q$ polinomlarının her $x$ için birbirine eşit olduğunu hatırlatalım.

Şimdi $n$ yerine sırasıyla $1$ ve $2$ koyalım: Buradan $P(1)=\left| P(1) \right|!$ ve $P(2)=\left| P(2) \right|!$ eşitliklerini elde ederiz. Buradan da $P(1),\,P(2)\in \,\left\{ 1,2 \right\}$ olduğu kolayca görülür. Şimdi durumları inceleyelim:

1. Durum: $P(2)=1.$ Her $n$ pozitif tamsayısı için $P(n!)=\left| P(n) \right|!>0$ olduğundan $n$ yerine herhangi bir $m$ pozitif tamsayısı için $m!$ koyduğumuzda eşitliğimiz $P((m!)!)=\left| P(m!) \right|!=P(m!)!$ halini alır. Yani kısaca $P(n!)=P(n)!$ olur. Bezout Teoremi’nden $\left. n!-2 \right|P(n!)-P(2)=P(n)!-1$ olduğunu söyleyebiliriz. $m\ge 2$ için $n!-2$ çift olur, bu nedenle $P(n)!-1$ de çifttir. O halde $P(n)!$ sayısı tek olmalı. Buradan $P(n)\in \,\left\{ 0,1 \right\}$ olduğunu söyleyebiliriz. (Çünkü $P(n)>1$ için $P(n)!$ sayısı daima çift olur.) Ancak bir $c\in \,\left\{ 0,1 \right\}$ tamsayısı için $P(x)=c$ olacak şekilde sonsuz $x$ tamsayısı bulunabileceğinden her $x$ tamsayısı için $P(x)=c$ olur. Ve $P(2)=1$ olduğundan her $x$ için $P(x)=1$ bulunur.

2. Durum: $P(2)=2$ ve $P(1)=1$. Yine Bezout Teoremi’ni kullanarak $\left. 5=3!-1 \right|P(3!)-P(1)=\left| P(3) \right|!-1$ ve $\left. 4=3!-2 \right|P(3!)-P(2)=\left| P(3) \right|!-2$ olduğunu buluruz. Eğer $\left| P(3) \right|>3$ ise  $\left| P(3) \right|!-2$ $4$’e bölünmez. Eğer $\left| P(3) \right|<3$ ise $\left| P(3) \right|!-1$ sayısı $5$’e bölünmez. O halde $\left| P(3) \right|=3$ olmalıdır. Bu nedenle $P(6)=P(3!)=\left| P(3) \right|!=6$ olur. Aynı şekilde $P(6!)=6!$ , $P((6!)!)=(6!)!$ bulunur ve iç içe faktoriyelleri kullanarak $P(x)=x$ şartını sağlayan sonsuz $x$ elde ederiz. Dolayısıyla, sonsuz $x$ tamsayısı için $P(x)=x$ olduğundan her $x$ tamsayısı için $P(x)=x$ olur.

3. Durum: $P(2)=P(1)=2.$ Bezout Teoremi’nden $5=\left. 3!-1 \right|P(3!)-P(1)=\left| P(3) \right|!-2$ olduğu görülür. Bu durumun sağlanması için $\left| P(3) \right|=2$ olmalıdır. Bu nedenle bir önceki durumda yaptığımız gibi $P(6)=P(3!)=\left| P(3) \right|!=2$ olur. Aynı şekilde $P(6!)=2,\,P((6!)!)=2$ olur. Buradan da $P(x)=2$ çözümünü buluruz.

O halde verilen eşitliği sağlayan $P(x)=1,\,P(x)=2,\,P(x)=x$ olmak üzere üç polinom vardır.
« Son Düzenleme: Ocak 03, 2015, 10:17:59 ös Gönderen: geo »

 


Sitemap 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 
SimplePortal 2.3.3 © 2008-2010, SimplePortal