Gönderen Konu: Tübitak Lise 2. Aşama 2023 Soru 6  (Okunma sayısı 926 defa)

Çevrimdışı geo

  • Administrator
  • Geo-Maniac
  • *********
  • İleti: 2.633
  • Karma: +9/-0
Tübitak Lise 2. Aşama 2023 Soru 6
« : Aralık 23, 2023, 01:35:35 öö »
Bir $ABC$ üçgeninin $BC$, $AC$, $AB$ kenarları üzerinde sırasıyla $D$, $E$, $F$ noktaları $DE \parallel AB$, $DF \parallel AC$ ve $\dfrac {|BD|}{|DC|} = \dfrac {|AB|^2}{|AC|^2}$ olacak şekilde alınıyor. $AEF$ üçgeninin çevrel çemberi, $AD$ doğrusu ile ikinci kez $R$ noktasında ve $ABC$ üçgeninin çevrel çemberine $A$ noktasından çizilen teğet ile ikinci kez $S$ noktasında kesişiyor. $EF$ doğrusu, $BC$ ve $SR$ doğruları ile sırasıyla $L$ ve $T$ noktalarında kesişiyor. $SR$ doğrusunun $[AB]$ doğru parçasını ortalaması için gerek ve yeter koşulun $BS$ doğrusunun $[TL]$ doğru parçasını ortalaması olduğunu gösteriniz.

Çevrimdışı geo

  • Administrator
  • Geo-Maniac
  • *********
  • İleti: 2.633
  • Karma: +9/-0
Ynt: Tübitak Lise 2. Aşama 2023 Soru 6
« Yanıtla #1 : Aralık 25, 2023, 02:40:59 öö »
$SR$ ile $AB$ doğrusu $M$ de, $BS$ ile $TL$ doğrusu $N$ de kesişsin.

Benzerlikten $AF = AB \cdot \dfrac {DC}{BD + DC}$ ve $$AF \cdot AB = AB^2 \cdot \dfrac {DC}{BD + DC} \tag {1}$$
Benzerlikten $AE = AC \cdot \dfrac {BD}{BD + DC}$ ve $$AE \cdot AC = AC^2 \cdot \dfrac {BD}{BD + DC} \tag{2}$$
$(1)$ ile $(2)$ yi oranlarsak $$\dfrac {AF \cdot AB}{AE \cdot AC} = \dfrac {AB^2 \cdot DC}{AC^2 \cdot BD} = \dfrac {BD \cdot DC}{DC \cdot BD} = 1 \tag{3}$$ olacaktır. Bu durumda $BFEC$ kirişler dörtgenidir.  $\angle BAS = \angle ACB = \angle AFE$ olduğu için $EF \parallel AS$ dir. $SFEA$ kirişler dörtgeni olduğu için ikizkenar yamuktur. Bu durumda $\triangle FSE \cong \triangle EAF \sim \triangle BAC$ ve $\angle FST = \angle FAR = \angle BAD$ olduğu için $AD$, $BC$ yi hangi oranda bölüyorsa $ST$, $FE$ yi o oranda bölecektir. Yani $$\dfrac {FT}{FE} = \dfrac {BD}{BC} = \dfrac {BF}{BA} \tag {4}$$
Paralellikten doğan benzerlikleri uyguladığımızda $$\dfrac {LF}{LE + LF} = \dfrac {FD}{EC + FD} = \dfrac {FD}{EC + AE} = \dfrac {FD}{AD} = \dfrac {BF}{BA} \tag {5}$$
$$\dfrac {NF}{AS} = \dfrac {BF}{BA} \tag {6}$$
$$\dfrac {FT}{AS} = \dfrac {FM}{MA} \tag {7}$$ eşitliklerini elde edeceğiz.

$LN= x$, $TN=y$, $NF = z$, $TE=w$ olsun. $FT=y-z$, $FE = y - z + w$, $LF = x + z$, $LE = x + y + w$

Şimdi de önce $AM = BM \Longrightarrow LN = NT$ yi gösterelim. Sonra da $LN = NT \Longrightarrow AM = BM$ yi gösterelim.

$AM = BM$ ise $(7)$ nolu eşitliği düzenlersek $$\dfrac {FT}{AS} = \dfrac {FM}{MA} = \dfrac {\dfrac {BA}{2} - BF}{\dfrac {BA}{2}} = 1 - \dfrac {2 \cdot BF}{BA} = 1 - 2 \cdot \dfrac {NF}{AS} \Longrightarrow 2\cdot NF + FT = AS$$ elde ederiz. Bu durumda $AS = 2z + y-z = y + z$ olacaktır.

$(4)$, $(5)$, $(6)$ eşitliklerini yazarsak $$\dfrac {y-z}{y-z + w} = \dfrac {x+z}{2x + y + z + w} = \dfrac {z}{y+z}$$
$1.$ ve $3.$ oranları çapraz çarparsak $$y^2 - z^2 = yz  - z^2 + wz \Longrightarrow wz = y^2 - yz = y(y-z) \tag {8}$$
$2.$ ve $3.$ oranları çapraz çarparsak $$xy + xz + yz + z^2 = 2xz + yz + z^2 + wz \Longrightarrow wz = xy - xz = x(y-z) \tag{9}$$ elde ederiz.
$y=TN > FN = z$ olacağı için $( 8 )$ ve $(9)$ u birleştirdiğimizde $x=y$ yani $LN=TN$ elde ederiz. $\blacksquare$

Şimdi de $LN=NT$ kabul edelim.
$x=y$ olacaktır.
$(4)$, $(5)$, $(6)$ eşitlikleri $$\dfrac {y-z}{y-z + w} = \dfrac {y+z}{2y + y + z + w} = \dfrac {z}{AS}$$ şeklinde yazılabilir. Oran-Orantı özelliğinden $2.$ orandan $1.$ oranı çıkarırsak $\dfrac {2z}{2y + 2z} = \dfrac {z}{y+z}$ oranını elde ederiz. Bu da $AS = y + z$ olduğu anlamına gelir.

$(6)$ ve $(7)$ yi yeniden yazarsak $\dfrac {NF}{AS} = \dfrac {z}{y+z} = \dfrac {BF}{BA}$ ve $\dfrac {FT}{AS} = \dfrac {y - z}{y+z} = \dfrac {FM}{MA}$

$1.$ eşitliğin $2$ katı ile $2.$ eşitliği toplarsak $\dfrac {2z + y-z}{y+z} = 1 = \dfrac {2\cdot BF}{BA} + \dfrac {FM}{MA}$ olur.

Şimdi de $BF=p$, $FM=q$ ve $MA=r$ olsun. $BA=p+q+r$ olacaktır. Yerine yazarsak $$1 = \dfrac {2p}{p+q+r} + \dfrac {q}{r} = \dfrac {2pr + pq + q^2 + qr}{pr + qr + r^2}$$ elde ederiz. Biraz düzenlemeyle  $pq + pr + q^2 - r^2 = p(q+r) + (q-r)(q+r) = (p+q - r)(q+r) = 0 \Longrightarrow p+q = r $ olur. Bu da $BM = MA$ demektir. $\blacksquare$

Not: Her iki koşulda da $AS = AE = SF$ eşitliğinin sağlandığı gösterilebilir. Bu da biraz açı hesabıyla $\angle ABC = 2 \angle ACB$ yı gerektirecektir. Kenarortaysıların (Simedyan) özelliğinden ($AB^2:AC^2 = BD:DC$ oranından) $AD$ nin $ABC$ de bir kenarortaysı olduğu görülebilir. Yani bir çizim aracı ile $\angle B = 2\angle C$ olan üçgeni çizip, $BC$ ye ait kenarortayın $BC$ ye ait açıortaya göre simetriğini alarak $D$ noktasını işaretleyebilirsiniz. Daha sonra sorudaki yönergeleri izlediğinizde çizimi tamamlamış olursunuz.

« Son Düzenleme: Aralık 25, 2023, 02:52:49 öö Gönderen: geo »

Çevrimdışı geo

  • Administrator
  • Geo-Maniac
  • *********
  • İleti: 2.633
  • Karma: +9/-0
Ynt: Tübitak Lise 2. Aşama 2023 Soru 6
« Yanıtla #2 : Aralık 25, 2023, 03:14:08 öö »
Henüz tam incelemedim; ama AoPS sitesinde daha kısa bir çözüm var. Çözümde kullandığım oranların harmonik olduğu konusunda şüphelerim vardı, çözümde de sanki bu şekilde bir referans var. Projektif geometrim iyi olmadığı için anlamakta zorlanabilirim.
Belki başka bir arkadaş daha sentetik bir çözüm yapar.

 


Sitemap 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 
SimplePortal 2.3.3 © 2008-2010, SimplePortal