Gönderen Konu: İrrasyonel Sayının Varlığı  (Okunma sayısı 2381 defa)

Çevrimdışı Metin Can Aydemir

  • G.O Genel Moderator
  • Geo-Maniac
  • ********
  • İleti: 1139
  • Karma: +9/-0
İrrasyonel Sayının Varlığı
« : Kasım 25, 2020, 01:24:55 ös »
Farklı iki reel sayının arasında her zaman en az bir irrasyonel sayı olduğunu gösteriniz.
Gerçek hikayeler aslında söylenmeyenlerdir.

Çevrimdışı alpercay

  • Administrator
  • Geo-Maniac
  • *********
  • İleti: 887
  • Karma: +14/-0
Ynt: İrrasyonel Sayının Varlığı
« Yanıtla #1 : Kasım 25, 2020, 06:35:17 ös »
Aralığın uç noktaları irasyonel ise orta nokta irasyonel olur, bu açık. Değilse aralık boyunu keyfi bir irasyonel sayıya bölüp buna aralığın sol sınırını eklemek yeterli olur diye düşündüm kabaca. Ne dersiniz?

Çevrimdışı Metin Can Aydemir

  • G.O Genel Moderator
  • Geo-Maniac
  • ********
  • İleti: 1139
  • Karma: +9/-0
Ynt: İrrasyonel Sayının Varlığı
« Yanıtla #2 : Kasım 25, 2020, 07:16:19 ös »
Kolay bir soru olduğunun farkındayım ama amacım farklı bir bakış açısı çıkar mı diye bakmaktı, alpercay hocamın demek istediğini toparlamak gerekirse, $a<b$ sayılarından en az biri irrasyonel ise $\dfrac{a+b}{2}$ sayısı da irrasyonel olacaktır ve ayrıca $$a<\dfrac{a+b}{2}<b$$ olduğundan istenen sağlanır. Fakat burada bir sorun var, $\dfrac{a+b}{2}$ ifadesinin $a=1-\sqrt{2}$ ve $b=\sqrt{2}$ gibi irrasyonel sayıları için irrasyonel olmadığını görürüz. Yani tamamen doğru bir çözüm olmuyor ama çok ufak düzeltmelerle düzelebilebilir. Eğer $a$ ve $b$'den en az biri irrasyonel ve $\dfrac{a+b}{2}$ ifadesi de irrasyonelse istenen sağlanır. Eğer değilse, $\dfrac{a+\dfrac{a+b}{2}}{2}=\dfrac{3a+b}{4}$ ifadesine bakabiliriz, bu ifade de yukarıda bahsettiğimiz eşitsizliğe benzer şekilde $$a<\dfrac{3a+b}{4}<\dfrac{a+b}{2}<b$$ olacaktır. Yani $\dfrac{3a+b}{4}$ değeri irrasyonelse yine istenilen sağlanır. Eğer bu ifade de rasyonel ise $\left (\dfrac{3a+b}{4},\dfrac{a+b}{2}\right )$ aralığında irrasyonel sayı bulmamız yeterlidir çünkü $(a,b)$ kümesi bu kümeyi kapsar. İki rasyonel sayı arasında irrasyonel sayı olmak zorunda olduğunu göstereceğiz.

Eğer $a$ ve $b$'nin ikisi de rasyonelse $(0,1)$ aralığında bir irrasyonel sayı alalım mesela $x=\dfrac{\pi}{4}$ olsun (veya $\dfrac{1}{\sqrt{2}}$ olabilir, fark etmez). O halde $(b-a)x+a$ ifadesi $$0<x<1\Rightarrow 0<(b-a)x<b-a\Rightarrow a<(b-a)x+a<b$$ olduğundan $(a,b)$ aralığındadır. Ayrıca irrasyoneldir çünkü $b-a$, $0$'dan farklı bir rasyonel sayı olduğundan $(b-a)x$ sayısı irrasyoneldir, ayrıca $(b-a)x+a$ sayısı da irrasyonel olacaktır.

Benim farklı bakış açısı altında belirtmek istediğim ispat şudur (yukarıdakinden daha zor olacağını biliyorum), $(a,b)$ aralığında eğer hiç irrasyonel sayı yoksa o halde bu kümenin tüm elemanları rasyoneldir, dolayısıyla sayılabilir bir kümedir (Bunu "Kardinalite ve Sayılabilir Kümeler" konusunda göstermiştim). $f:(a,b)\rightarrow (0,1)$ için $f(x)=\dfrac{x-a}{b-a}$ fonksiyonu birebir ve örtendir. Dolayısıyla $Card((a,b))=Card((0,1))$'dir. Ayrıca $Card((0,1))=Card(\mathbb{R})$ olduğundan $(0,1)$, $(a,b)$ kümelerinin hepsi sayılamaz kümelerdir. Dolayısıyla bu bir çelişkidir, $(a,b)$ aralığında en az bir irrasyonel sayı olmalıdır.

Aklıma daha düşündürücü bir soru gelmemişti ama bu da güzel soru oldu bence  ::)

Ayrıca şunu da belirtelim, $a$ ve $b$'nin rasyonel olduğu durumda, eğer $(0,1)$ aralığında sonsuz irrasyonel sayı olduğu gösterilirse üstte belirttiğimiz gibi $(b-a)x+a$ formatında sonsuz sayı bulabiliriz ki $(0,1)$ aralığında sonsuz irrasyonel sayı olduğunu göstermek zor değil $n>1$ tamsayısı için $n$ tamkare değilse $\dfrac{1}{\sqrt{n}}$ istenileni sağlar yani $(a,b)$ aralığında sonsuz tane irrasyonel sayı vardır. Peki $a$ ve $b$'den en az biri irrasyonel olursa sonsuz tane irrasyonel sayı olduğunu nasıl gösteririz?
« Son Düzenleme: Aralık 03, 2020, 12:39:08 ös Gönderen: metonster »
Gerçek hikayeler aslında söylenmeyenlerdir.

 


Sitemap 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 
SimplePortal 2.3.3 © 2008-2010, SimplePortal