Gönderen Konu: Uluslararası Matematik Olimpiyatı 2006 Soru 4  (Okunma sayısı 3417 defa)

Çevrimdışı geo

  • Administrator
  • Geo-Maniac
  • *********
  • İleti: 2490
  • Karma: +9/-0
Uluslararası Matematik Olimpiyatı 2006 Soru 4
« : Ekim 27, 2013, 02:29:10 ös »
$1+2^x+2^{2x+1} = y^2$ eşitliğini sağlayan tüm $(x,y)$ tam sayı ikililerini belirleyiniz.

Çevrimdışı AtakanCİCEK

  • G.O Demirbaş Üye
  • ******
  • İleti: 264
  • Karma: +4/-0
  • Manisa
Ynt: Uluslararası Matematik Olimpiyatı 2006 Soru 4
« Yanıtla #1 : Temmuz 15, 2019, 09:49:42 ös »
$1+2^x+2^{2x+1}=y^2$ denklemini çözerken  öncelikle kullanışlı bilgiler bulalım .

Varsayalım ki $(x_0,y_0)$ bir çözüm olsun.   O halde $(x_0,-y_0)$ da bir çözümdür.

$1+2^x+2^{2x+1}>0$ olduğundan $y^2>0$ olur. O halde genelliği kaybetmeden $y>0$ alabiliriz.

$x=0$ için çözümleri bulalım.   $1+1+2=y^2$ yani $(0,2)$ ile $(0,-2)$ çözümleri bulunur.

Buradan sonra $y>0$ ve $x>0$ için çözümleri bulalım.

$y^2-1=2^x.(2^{x+1}+1)$ olur.

Şimdi bu denklemi çözmek için hangi ifadenin hangi ifadeyi böldüğünü bulalım.

öncelikle $x$'in $1$ veya $2$ için olamayacağını görelim.

$x=1$ ise $11=y^2$  olur , sağlamaz.

$x=2$ ise $37=y^2$ olur , sağlamaz.

O halde $x\ge3$ olmalıdır.

$2\mid y-1$ ya da $2\mid y+1$ olacağı açıktır. iki durumda da $y-1$ ve $y+1$ çifttirler ve ardışık olduklarından içlerinden biri $4$ ile bölünür.

yani $x=3$ için biri $4$ ile diğeri $2$ ile bölünür.

$x=4$ için yine biri $4$ biri $2$ ile bölündüğünden ya biri $8$ diğeri $2$ ya da her ikisi de $4$ ile bölünmelidir. Fakat ardışık çift sayıların ikisi birden $4$ e bölünemez.

O halde içlerinden biri $2^3$ ile  diğeri $2$ ile bölünür.

$x\ge3$, $x=x$ için bakarsak kalanlar arası fark $2$ olması gerektiğinden dolayı içlerinden biri yalnızca $2$ ile bölünür diğeri $2^{x-1}$ ile bölünür.

$y\pm1=m.2^{x-1}$ , $y=m.2^{x-1}+k$ , $k=\pm1$ , $m\in Z^+$ olur. Bu bilgiyi alıp ilk denkleme koyalım.

$2^x.(2^{x+1}+1)=(2^{x-1}.m+k)^2-1$ yani $1+2^{x+1}=2^{x-2}.m^2+mk+k^2-1$ olur. $k=\pm1$ olduğundan dolayı $k^2=1$ yani $k^2-1=0$ olur.

$1+2^{x+1}=2^{x-2}.m+mk$

$1-mk=2^{x-2}.(m^2-8)$ olur. 

$1)$         $k=1$ için  $1-m=2^{x-2}.(m^2-8)$  bu ifadenin ise $m=2$ dışında çözümü yoktur. çünkü $m=1$ ise sağ taraf $0$ dan büyüktür.  $m>2$ için sol taraf negatifken sağ taraf pozitiftir.

$m=2$ için ise sol taraf  tek  sayı olacağından dolayı çözümü yoktur. O halde $k=-1$ olmalıdır.

$2)$         $k=-1$ için $1+m=2^{x-2}.(m^2-8)$ , $x\ge3$ olduğunu söylediğimiz için  $1+m=2^{x-2}.(m^2-8)\ge 2.(m^2-8)$ olur.

 $2m^2-m-17\le0$ eşitsizliği elde edilir.  $m=4$ için $32-4-17>0$ olur. $f(m)=2m^2-m-17$ şeklinde düşünürsek  $f'(m)=4m-1$ yani $m\ge4$ için $f(m)>0$ ve $f'(m)>0$ olduğundan daima artandır ve sıfırdan büyüktür.

Aynı zamanda $m^2-8>0$ olduğundan dolayı $m>2$ olmalıdır. $2<m<4$ elde edilir. yani $k=-1$ ,$m=3$ olmaldıır.

$1+3=2^{x-2}.1$  buradan $x=4$ elde edilir. $y=m.2^{x-1}+k$ ifadesinde $k=-1$ $m=3$ ve $x=4$ yerleştirilirse $y=23$ elde edilir.

O halde denklemin tüm çözümleri $(0,2),(0,-2),(4,23),(4,-23)$ olarak bulunur.
« Son Düzenleme: Ocak 29, 2023, 12:34:18 öö Gönderen: geo »
Bir matematikçi sanmaz fakat bilir, inandırmaya çalışmaz çünkü ispat eder.
    Boğaziçi Üniversitesi - Matematik

 


Sitemap 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 
SimplePortal 2.3.3 © 2008-2010, SimplePortal